Scenariusz zajęć edukacyjnych z języka polskiego dla uczniów klasy II gimnazjum autorstwa Aliny Popiel, polonistki

z Publicznego Gimnazjum w Pajęcznie

Temat: „Czy wszystko na sprzedaż ?” - o reklamie dobrze i źle. (2 godziny zajęć edukacyjnych)

Cele lekcji:

Kształcenie umiejętności:

· odróżniania faktów od opinii (perswazji od informacji)

· rozpoznawania w tekstach reklamowych elementów perswazyjnych i informacyjnych,

· odkrywania intencji i postawy nadawcy oraz sposobów kształtowania postawy odbiorcy tekstu reklamowego,

· świadomego dystansu i krytycyzmu wobec zabiegów słownego i wizualnego nacisku,

· wyjaśniania celowości użycia w reklamie wyrazów oceniających,

· określania funkcji reklamy, jej pozytywnego i negatywnego wpływu na odbiorcę,

· tworzenia własnych tekstów, plakatów reklamowych, projektowania kampanii reklamowych,

· posługiwania się słownictwem związanym z reklamą ( spot, billboard, copywriter itp.)

Metody:

· pogadanka,

· dyskusja,

· drama,

· burza mózgów

 

Formy:

· praca indywidualna, zbiorowa,

· praca w grupach

Środki dydaktyczne:

· żart rysunkowy (człowiek jako marionetka, ofiara manipulacji)

· teksty: „Bądź krytyczny w stosunku do reklam”, „ Co lubię i czego nie lubię w reklamie”- wypowiedź J. Miodka, fragment artykułu K. Skowronek „Reklama. Studium...,”

· karty pracy dla zespołów,

· kolaże reklam prasowych przygotowane przez uczniów,

· kaseta magnetofonowa z ulubionymi reklamami uczniów (nagrana wcześniej przez chętnych uczniów),

· materiały pomocnicze dla nauczyciela- artykuły i opracowania na temat reklamy w Polsce i na świecie,

· flamastry, kredki, szary papier,

· kserokopie reklam prasowych,

· słowniki języka polskiego.

 

Po zajęciach uczniowie:

· potrafią krytycznie analizować· przekazy reklamowe,

· odróżniają fakty od opinii, perswazję od informacji,

· umieją określić· , czemu służy reklama, podać· przykłady jej wpływu na odbiorcę,

· wskazują pozytywne i negatywne strony reklamy,

· potrafią wnioskować· , wyrażać· sądy i opinie,

· posługują się słownictwem związanym z reklamą,

· wskazują elementy perswazyjne w tekstach reklamowych oraz pozasłowne w spotach telewizyjnych,

· wyodrębniają środki językowe oddziałujące na wolę odbiorcy reklamy.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH

Lp. PRZEBIEG ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH KSZTAŁCONE UMIEJĘTNOŚCI
1. Prezentacja rysunku satyrycznego dotyczącego reklamy.

Uczniowie interpretują żart Juliana Bohdanowicza.

Czym jest reklama w ujęciu rysownika?-luźne wypowiedzi uczniów.

Nauczyciel podkreśla te ich wypowiedzi, które wiążą się z wpływem reklamy na konsumentów, a może nawet ze sterowaniem zachowaniami odbiorców. Czy czujecie się manipulowani?- wypowiedzi uczniów.

 

wnioskowanie interpretowanie

2. Badanie siły oddziaływania reklamy na konsumentów:

· Wymieńcie bez namysłu rodzaje pasty do zębów, proszków do prania, margaryny itp.

· Podajcie hasła reklamowe dotyczące następujących produktów czy firm:

Winiary (...dobre pomysły, dobry smak...)

Tchibo (... podaj to, co najlepsze...)

L’Oreal (...ponieważ jestem tego warta...)

Bonux (...wypierze wszystko prócz kieszeni...)

Kasia (...z Kasią ci się upiecze...)

Helmmans (...satysfakcja gwarantowana...) Skojarzenia z pewnością będą bezbłędne- wszechobecność reklamy silnie ją zakorzenia w świadomości odbiorców.

Prezentacja ulubionych reklam uczniów; krótkie uzasadnienie wyboru.

Wyeksponowanie plakatu- kolażu reklam prasowych przygotowanego przez wybranych uczniów ( praca domowa dla chętnych); czytanie niektórych tekstów reklamowych, zwrócenie uwagi na plastyczną stronę reklamy prasowej;

wysłuchanie nagranych przez uczniów reklam radiowychuzasadnienie wyboru.

 

komentowanie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

prezentacja efektów własnej pracy, uzasadnianie

3. Co to jest reklama? Czemu ona służy?- burza mózgów.

Swobodne wypowiedzi uczniów- informowanie, nakłanianie, zachęcanie; komunikat perswazyjno- nakłaniający.

4. Uściślenie definicji. Lektura tekstu pomocniczego dotyczącego sposobu redagowania tekstów reklamowych(K. Skowronek „Reklama...”) załącznik nr1.

Wyeksponowanie definicji słownikowej. Zwrócenie uwagi na łacińskie pochodzenie wyrazu „reklama”(‘reclamo’-krzyczę, protestuję), komentarz.

Jakie rodzaje reklam znacie? Jakie są sposoby (drogi) docierania reklamy do odbiorcy? (reklama telewizyjna, prasowa, radiowa, prezentowana na billboardach, w Internecie).

praca z tekstem

wnioskowanie

5.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jak obronić się przed manipulacją ze strony reklamy? -

wypowiedzi uczniów ( dystans, krytycyzm, wątpienie w prawdziwość, rzetelność reklamy). Uczniowie kształcą umiejętność krytycznego odbioru reklam, zdolność odróżniania faktów od opinii, informacji od oceny na podstawie materiału (kserokopie reklam prasowych) przygotowanego przez nauczyciela- praca zbiorowa;

Praca w grupach- lektura tekstu nakłaniającego do krytycyzmu wobec reklam,

dotyczącego ich rzetelności- załącznik nr2, wskazywanie w reklamach prasowych elementów informacyjnych i oceniających.

Jakie środki perswazyjne wykorzystują twórcy reklam, by przekonać konsumentów o wyjątkowości reklamowanego produktu i nakłonić ich do jego kupna? Przykłady tekstów reklamowych podaje nauczyciel.

Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela wmieniają środki perswazji.

W tekstach reklamowych (środki językowe):

·   wykrzyknienia,

·   używanie przymiotników i przysłówków w stopniu wyższym i najwyższym (najlepszy smak, najbardziej egzotyczna potrawa),

·   określenia o wyłącznie dodatnim zabarwieniu, sugerujące wyjątkowość reklamowanych towarów lub usług,

·  schlebianie potencjalnemu konsumentowi (...ponieważ jestem tego warta..., komedia tylko dla inteligentnych)

·  używanie wyrazów: super, ekstra,

·  wykorzystanie znanych z literatury czy filmów sławnych cytatów,

·  stosowanie zaimków dzierżawczych oraz form 2 osoby czasowników, najczęściej w trybie rozkazującym ( Poznaj ten smak....,Doda urody Twoim rękom..., Dołącz do najlepszych...itp.)

·  stosowanie przenośni czyniących reklamę niezwykłą, dodają reklamowanym towarom tajemniczości (Vitaral tęcza witamin,Amica.. Dotknij przyszłości, Fiat „Palio”- samochód pełen życia”),

·  frazeologizmy (Nie skleja tylko złamanych serc- klej, Prymus w swojej klasie- samochód, Dostaniesz kota na punkcie mleka)

·  zabawa słowem, gra jego dosłownym i przenośnym znaczeniem (Z Kasią Ci się upiecze, Strepsils najlepszy w gardłowej sprawie),

·  zdania pytające, które ponaglają, czasem zawstydzają potencjalnego odbiorcę reklamy (Czy chcesz, aby...?, Czy kupiłeś już...?)

·  przemawianie do snobizmu odbiorcy ( Mają to wszyscy Amerykanie!), chciwości (Kup i wygraj samochód!),

·  odwoływanie się do powszechnie uznawanych wartości- patriotyzmu, miłości matczynej, rodziny, wolności, przyjaźni (Niezwyciężony polski smak!, To najlepsze dla Twojego dziecka! Poczuj się wolny!).

Pozasłowne środki perswazyjne w spotach telewizyjnych:

· wykorzystanie koloru (wyrazistość, doskonała jakość obrazu),

· angażowanie do filmów reklamowych sławnych ludzi,

· chwytliwa muzyka (wykorzystanie standardów muzyki poważnej i rozrywkowej),

· gra z widzem- dwuznaczność sytuacji, aluzje,

· humor.

Inne formy zwrócenia uwagi potencjalnego klienta na reklamowany produkt:

· próbki produktów ( kremy, perfumy, szampony),

· informowanie o promocji (np. dwa produkty w cenie jednego, nagrody za przesłanie określonej liczby kodów kreskowych)itp.

 

Praca w grupach- samodzielne wskazywanie w tekstach reklamowych elementów informacyjnych oraz perswazyjnych- karty pracy (załącznik nr 3).

praca z tekstem

odróżnianie faktów od opinii, informacji od oceny, perswazji

 

 

 

 

 

 

 

wskazywanie słownych i pozasłownych środków perswazyjnych;wykorzystanie wcześniej zdobytej wiedzy- analiza językowa tekstów reklamowych, wnioskowanie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

praca w grupach

odróżnianie informacji od oceny, perswazji

6. Zapisanie tematu zajęć.

Określenie negatywnych i pozytywnych skutków ekspansji reklam- wypowiedzi uczniów.

Negatywna ocena reklamy:

· nieuczciwość twórców reklam (promowanie niezdrowych produktów),

· manipulowanie (szczególnie osobami nieprzygotowanymi do odbioru reklam-np.dziećmi),

· kreowanie fałszywego, wyidealizowanego obrazu świata,

· wszechobecność reklamy,

· łprawdy, przemilczenia,

· wszechstronne oddziaływanie na nasze zmysły,

· wiele obietnic, mało rzetelnej informacji o jakości towarów,

· bezsensy: wypicie fanty gwarantuje dobrą zabawę, „ Grześka zjesz, nie będziesz sam”, wszystkie produkty są wyjątkowe, najwspanialsze, mają najniższe ceny itp.

Pozytywna ocena reklamy:

· promowanie nowych, dobrych produktów,

· dźwignia handlu- zwiększa popyt i podaż,

· umieszczanie reklam w mediach jest korzystne dla obu stron,

· firmy wspierają akcje charytatywne ( to także forma reklamy),

· reklama społeczna – zwrócenie uwagi na zjawiska negatywne, istotne problemy społeczne- przemoc w rodzinie, narkomania, alkoholizm, depresja, akcje „Ta nasza starość, „ Dzieciństwo bez przemocy”( „Nie bij misia!”), poruszenie wrażliwości odbiorcy, często poprzez szok (zdjęcie posiniaczonej kobiety i krótki slogan: Bo zupa była za słona)- zaakcentowanie aspektu wychowawczego. Prezentacja znanych reklam społecznych.

Lektura tekstu Jana Miodka (jeśli czas na to pozwoli). Ocena reklamy dokonana przez profesora- wypowiedzi uczniów.(załącznik nr 4).

Uwagi dodatkowe przekazane przez nauczyciela

W Polsce produkuje się rocznie ok. 200 filmów reklamowych – to już przemysł. W Krakowie odbywa Ogólnopolski Festiwal Filmu Reklamowego i Reklamy- Crackfilm ( reklama jest więc nie tylko podstawą handlu i marketingu w gospodarce rynkowej, ale staje się powoli elementem kultury).Trzeba się jednak bronić przed zalewem reklam , przed ich wpływem na nasze życie. Odbiorcom reklam potrzebny jest rozsądek , dystans i krytycyzm wobec nacisku perswazyjnego.

Nauczyciel przedstawia krótko strukturę (weksponowana na tablicy magnetycznej) przykładowej polskiej agencji reklamowej, najważniejszych twórców reklamy (copywriter, art director ), terminów związanych z reklamą (spot, slogan reklamowy, billboard)- terminy są eksponowane na tablicy.

Podsumowanie dokonane przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela. Odpowiedź na pytanie zawarte w temacie: „ Czy wszystko na sprzedaż?”- o reklamie.

wnioskowanie

ocenianie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

uogólnianie

7.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prezentacja umiejętności uczniów (praca w grupach)- tworzenie własnych reklam, przygotowanie planu kampanii reklamowej, redagowanie haseł reklamowych z elementami informacji i perswazji, plakatów, projekt 30- 60- sekundowej reklamy telewizyjnej- scenki dramatyczne.

Zadania dla grup:

Jesteście producentami... . Ułóżcie uczciwą i skuteczną reklamę prasową.

A. Ustalcie, co produkujecie i wpiszcie nazwę produktu; mogą to byćB. buty sportowe, klocki, czekolada itp.

C. Pod reklamą nazwijcie i wypiszcie w formie wyliczenia środki językowe, które świadomie zastosowaliście, żeby dobrze poinformowaćD. i skutecznie zachęcićE. do kupna Waszego produktu.

Zredagujcie tekst reklamujący andruty ze szkolnego sklepiku, pamiętając o umieszczeniu w nim elementów informacyjnych ( np. gdzie można je nabyć, ile kosztują itp.) oraz perswazyjnych.

Opracujcie projekt 30-60-sekundowej reklamy telewizyjnej dowolnego produktu- scenka .

Zareklamujcie klasę IIb, pamiętając o umieszczeniu w tekście informacji (faktów) oraz opinii (pozytywnej oceny). Zastosujcie znane Wam środki perswazyjne.

Wymyślcie plakat zachęcający do krytycznej oceny reklamy (antyreklama).

Wykonajcie plakat reklamowy jakiegoś nieistniejącego lub niereklamowanego dotychczas produktu ( rysunek+ hasło, tekst).

Wymyślcie hasło i projekt rysunku do reklamy społecznej np. przeciw agresji w szkole, narkomanii, alkoholizmowi itp. Bądźcie oszczędni w środkach wyrazu. Możecie szokować, by silniej przemówić do odbiorcy.

Praca domowa (dla 5-osobowych grup )

Do wyboru:

1.Przygotujcie i przeprowadźcie w klasie kampanię reklamową jakiegoś nieistniejącego, a przynajmniej niereklamowanego dotąd w mediach produktu. Opracujcie plan kampanii, uwzględniając następujące elementy:

- Jaki produkt chcemy reklamować- i jakie są jego zalety w stosunku do innych podobnych towarów?

- Kto może być- potencjalnym nabywcą tego towaru (dzieci, ludzie młodzi, w średnim wieku, ludzie starsi; jakie mają dochody itp.)?

- Jakie treści w związku z tym powinna zawierać- reklama?

- Główne hasło reklamowe.

Opracujcie projekt (scenariusz) 30-60-sekundowej reklamy telewizyjnej oraz wykonajcie plakat reklamowy.

2. Przygotujcie kampanię promującą w powiecie Publiczne Gimnazjum w Pajęcznie.

Wymyślcie reklamę prasową – tekst (fakty, rzetelna informacja+ pozytywna ocena) , projekt billboardu (rysunek, krótki tekst, hasło.

3. Przygotujcie na dyskietce krótką prezentację Publicznego Gimnazjum w Pajęcznie z uwzględnieniem walorów szkoły w programie PowerPoint

Termin: 10 dni

rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

 

praca w grupach

 

wykorzystanie wiedzy w praktyce

Załącznik nr1

„ Najważniejszym elementem tekstu reklamowego jest czynnik perswazyjny, czyli pozyskujący . Przez pozyskiwać rozumiemy tu ‘zainteresować towarem lub usługą’, ‘wzbudzić potrzebę nabycia towaru lub skorzystania z usługi’, wreszcie- ‘skłonić do kupna towaru lub skorzystania z usługi’. Reklama bywa niekiedy nazywana ‘legalną perswazją’, przez co rozumie się ‘ogół wszelkich płatnych form pośredniego informowania o towarach i usługach oraz skłaniania do ich nabycia „

Katarzyna Skowronek „ Reklama. Studium...”

Załącznik nr2 a

Bądź krytyczny w stosunku do reklam

Oczywiste jest, że reklamy produktów, które do nas docierają, muszą działać bardzo skutecznie, gdyż w przeciwnym razie producenci nie wydawaliby pieniędzy na ich produkcję i prezentację. Jednym z celów każdej reklamy jest ukazanie danego produktu jako wyjątkowego i w związku z tym warto, żeby go wybrać spośród innych. Nie zawsze jednak to, co się w reklamach mówi o produkcie, jest zgodne z prawdą. Aby ocenić „rzetelność” wszelkich stwierdzeń używanych w reklamach, powinieneś starać się odpowiedzieć na następujące pytania:

- Czy jest przedstawiony jakiś dowód potwierdzający podane informacje?

- Z jakiego źródła ten dowód pochodzi? Czy jest to źródło godne zaufania?

- Jeśli w reklamie są przytoczone wyniki jakiegoś testu ( sprawdzającego np. użyteczność- jakiegoś produktu), to kto przeprowadził ten test? Jak starannie był on wykonany?

- Powinieneś także zwrócić- uwagę na język użyty w reklamie. Czy są to udokumentowane stwierdzenia, czy tylko hasła ( np. proszek X jest najlepszy!)

Załącznik 2b

Jakie konkretne pytania zadał(a)byś po usłyszeniu następujących reklam ?

1. Proszek ALBA wybiela dwukrotnie silniej niż każdy inny proszek.

............................................................................................

2. Wyniki wielu badań wykazują, że ludzie na całym świecie wolą od innych kawę INKA.

............................................................................................

3. BENTRA- pasta numer jeden na świecie- zalecana przez dentystów.

...........................................................................................

4. Nie ma skuteczniejszej ochrony dla silnika w twoim samochodzie

niż olej EOL 1.

............................................................................................

5. Trabant XL 145- spełnieniem twych marzeń.

............................................................................................

6. Tabletki PROGRES- najlepszy sposób na pozbycie się bólu.

Załącznik nr3

Karta pracy

Odszukajcie w podanym zestawie tekstów reklamowych:

a) elementy informacyjne (właściwości towarów):

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

b) elementy perswazyjne (nakłaniające),

· np. określenia o wyłącznie dodatnim zabarwieniu, sugerujące wyjątkowość· reklamowanych towarów lub usług,

· przymiotniki i przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym, określenia o wyłącznie dodatnim zabarwieniu emocjonalnym,

· zaimki dzierżawcze (twój, twoje, wasz, wasze), formy 2 osoby czasowników, najczęściej w trybie rozkazującym:

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Załącznik nr 4

CO LUBIĘ I CZEGO NIE LUBIĘ (W REKLAMIE)

Kiedy w osiedlowym sklepie (...) patrzę codziennie na reklamę pewnego gatunku musztardy opatrzoną sloganem KROPKA NAD I, uzasadnionym ikonicznie (graficznie) (porcja musztardy ma kształt kropki postawionej nad kiełbasą – literą i), z podziwem myślę o twórczych zdolnościach człowieka.

Jako językoznawca zaś nie ukrywam, że tego rodzaju figury stylistyczne odpowiadają mi w reklamie najbardziej. U źródeł mojej intelektualnej satysfakcji stoi bowiem zabawa słowem, gra jego dosłownym i przenośnym znaczeniem. (...) Chwalę zatem twórców takich sloganów jak:

- Z Kasią Ci się upiecze ( dosłownie - z Kasią – margaryną i przenośnie, bo coś się komuś upiecze, to tyle co „ominie go kara, ujdzie mu coś bezkarnie, uda mu się”).

- Strepsils najlepszy w gardłowej sprawie (Strepsils – środek przeciw bólowi gardła, sprawa gardłowa – „sprawa pociągająca za sobą karę śmierci”). (...)

Złoszczą mnie źle postawione czy zbędne przecinki, tak jak irytujące jest nadużywanie i nieuzasadnione natręctwo dużych liter (...). i wreszcie – banalność pewnych konstrukcji językowych. (...) Kto pierwszy porównał oczy ładnej dziewczyny do gwiazd, był poetą. Ktoś, kto robi to po raz setny, jest człowiekiem uprawiającym twórczość banalną, kiczowatą.

W sumie jednak pozytywów jest więcej. Zachowując pewne wyważenie, śmiem twierdzić, że reklama to swoista zachęta do językowej twórczości. Reklama jest tym, co uczy zwięzłości, treściwości i ekspresywności słowa. Gdyby pod jej wpływem ludzie stali się mniej gadatliwi, (...) to ja, użytkownik języka, byłbym szczęśliwy”.

Jan Miodek –profesor Uniwersytetu Wrocławskiego

 

Hasła eksponowane w czasie zajęć edukacyjnych na tablicy magnetycznej:

Crackfilm- Ogólnopolski Festiwal Filmu Reklamowego i Reklamy

perswazja

informacja

opinia fakt

propaganda

slogan reklamowy

billboard

promocja

spot- reklamówka radiowa lub telewizyjna

copywriter-wymyśla hasła, teksty piosenek, dialogi..

art director-wymyśla obraz, tzn. to, co ma przedstawiać dany spot, billboard lub zdjęcie

 

„REKLAMA – << łac. reclamo: krzyczę, protestuję>> -- rozpowszechnianie informacji o towarach (usługach), ich zaletach, wartości, miejscach i możliwościach nabycia, o uzdrowiskach, wycieczkach itp. , zwykle za pomocą plakatów, ogłoszeń w prasie, radiu , telewizji stanowiące zachętę do nabycia towarów lub korzystania z usług: plakaty , napisy, urządzenia służące temu celowi”

(„Słownik wyrazów obcych”, Warszawa 1985r.)